Recepcja herbarza Niesieckiego
Recepcja herbarza Niesieckiego - Galeria zdjęć
Dzieło Kaspra Niesieckiego miało znaczny wpływ na dalszy rozwój polskiej historiografii. Do ustaleń Niesieckiego odwoływali się jego następcy na polu heraldyki, np. Benedykt Chmielowski, Wacław Warszycki, Hipolit Stupnicki, Ignacy Kaplica Milewski, Kazmierz Łodzia Czarniecki. O ogromnym zainteresowaniu herbarzem świadczy także stwierdzona przeze mnie obecność Korony polskiej w ważniejszych bibliotekach dawnej Rzeczypospolitej: prywatnych (Ignacego Krasickiego, Czartoryskich w Puławach, Działyńskich w Kórniku, Ordynacji Krasińskich w Warszawie, Ossolińskich we Wrocławiu, Raczyńskich w Poznaniu i inne), zakonnych (jezuickich w Mińsku, Chodlu, Krasnymstawie, Pińsku, Krośnie, Krakowie, u kapucynów, bernardynów i franciszkanów we Lwowie, pijarów warszawskich i innych), bibliotekach instytucji naukowych (biblioteki towarzystw naukowych w Wilnie, Lublinie, Warszawie, biblioteki uniwersyteckie w Wilnie, w Kijowie, Warszawie, Krakowie i inne) i państwowych (biblioteka Heroldii Królestwa Polskiego). Właściciele dzieła często emocjonalnie podchodzili do treści znajdujących się w Koronie polskiej. W odręcznych notatkach komentowali, poprawiali wiadomości podane przez Niesieckiego.
Na doborze treści dzieła Niesieckiego zaważyło wywodzenie się autora ze środowiska zakonnego. Jezuita ganił odchodzenie szlachty od katolicyzmu, gloryfikował powroty na łono Kościoła katolickiego, wyliczył długą listę dobrodziejów Towarzystwa Jezusowego, uczniów i zakonników oraz podał jako godne naśladowania liczne przykłady „świątobliwych” żywotów. Autor herbarza przejęty troską o pozycję i wizerunek Kościoła przypisał niektórym biskupom, jezuitom lub postaciom otoczonym „nimbem świętości” szlacheckie pochodzenie. Niesieckiemu nie można zarzucić dokonywania fałszerstw heraldycznych, których świadomie dopuszczali się inni heraldycy. Przekręcał czasami daty i nazwiska, te ostatnie zazwyczaj na skutek błędnych zapisów, jakie spotykał w źródłach. Znacznym osiągnięciem Niesieckiego na polu heraldyki było zdyscyplinowanie wyobrażeń herbów. Niesiecki był w tej dziedzinie tak poważnym autorytetem, że niektóre rodziny zaczęły posługiwać się zaproponowanymi przez niego herbami.
Tekst napisano na podstawie pracy: Iwona Dacka, "Korona polska" Kaspra
Niesieckiego. Pomnik staropolskiego piśmiennictwa heraldycznego,
Warszawa 2004
Polecane artykuły
-
Niesiecki Kasper
Kasper Niesiecki (1682-1744) znany jest powszechnie jako autor herbarza pt. Korona polska przy złotey wolności starożytnemi wszystkich kathedr, prowincyi, y rycerstwa kleynotami, heroicznym męstwem y odwagą, naywyższemi honorami; á naypierwey cnotą, poboż
-
Herbarze i Liber chamorum
Problem, „kto kogo rodził”, był kwestią często rozważaną, a niektórzy potrafili wywieść genealogie okolicznej szlachty z nadzwyczajną biegłością i znajomością rzeczy. Problem stanowili bowiem ambitni mieszczanie, rzemieślnicy czy zwykli awanturnicy, którz
-
Herbarz polski Marcina z Urzędowa
Marcin z Urzędowa (ok. 1500-1573), lekarz, botanik, urodził się w Urzędowie (w województwie lubelskim), jako syn Szymona, mieszczanina (dokładna data urodzin nie jest znana).W 1517 r. rozpoczął studia na Akademii Krakowskiej. W 1521 r. ukończył podstawową
